بررسی رابطه ی بین پرخاشگری، مصرف دخانیات و مواد مخدر با فراوانی و شدت تصادفات رانندگی

مقدمه: مطابق با داده های سازمان بهداشت جهانی، عوامل انسانی (رفتاری) در 60 درصد تصادفات نقلیه ای، به عنوان دلیل اصلی و در 95 درصد کل تصادفات نیز به عنوان یک عامل تأثیرگذار به شمار می آیند. مرگ و میر حوادث رانندگی در ایران، 15 برابر کشورهای توسعه یافته است. عوامل گوناگونی در بروز رفتار پرخطر رانندگی نقش دارد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی ارتباط پرخاشگری و مصرف مواد مخدر با تعداد و شدت تصادفات رانندگی بود. روش ها: این مطالعه، از نوع توصیفی- تحلیلی و بررسی مقطعی بود. داده ها از طریق توزیع دو پرسش نامه ی دموگرافیک (مشتمل بر سن، جنس، مصرف دخانیات، سوء مصرف مواد مخدر) و پرسش نامه ی پرخاشگری buss and perry (buss and perry aggression questionnaire یا agq) در شهر اصفهان در سال 1394 جمع آوری شد. پرسش نامه ی agq شامل 29 ماده است که جهت سنجش پرخاشگری استفاده می شود. در صورت به دست آمدن نمره ی بیش از 87، فرد پرخاشگر محسوب می شود. برای واکاوی اطلاعات، از آزمون 2 χ، آزمون تعقیبی tukey و آزمون های wilcoxon، kruskall-wallis، anova و mann-whitney و همچنین، نرم افزار spss استفاده شد. یافته ها: از 450 راننده ی مورد پژوهش، 26 درصد افراد نمره ی آزمون agq بیشتر از 87 و 74 درصد نمره ی آزمون کمتر از 87 داشتند. 40 درصد افراد مورد بررسی، دارای سابقه ی مصرف سیگار و 2/16 درصد دارای سابقه ی مصرف مواد مخدر بودند. 8/28 درصد تصادفات صورت گرفته منجر به جرح، 4/12 درصد منجر به فوت و 8/58 درصد منجر به خسارت مالی شده بودند. مصرف مواد مخدر و سیگار با تعداد و شدت تصادفات رانندگی ارتباط داشت (001/0 = p برای هر دو). همچنین، پرخاشگری با تعداد (017/0 = p) و شدت تصادفات (006/0 = p) مرتبط بود. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه از وجود ارتباط بین فراوانی و شدت تصادفات با پرخاشگری، مصرف سیگار و سوء مصرف مواد مخدر حکایت دارد. این یافته ها، لزوم توجه بیشتر به ارزیابی پرخاشگری و مصرف مواد در رانندگان توسط دستگاه های مسؤول را مورد تأکید قرار می دهد.